Iwanowice
Najstarsze odnalezione wzmianki źródłowe dotyczące Iwanowic sięgają 1294r. Dowiadujemy się z nich, że Przemysł II Wielkopolski skonfiskował przestępcom dobra ziemskie szlacheckie, a wśród nich Główczyn w parafii Iwanowice. Wynika z tego, że Iwanowice w 1294r już były parafią, musiały więc istnieć wiele lat wcześniej. Sama nazwa najprawdopodobniej pochodzi od imienia Iwan. Przyjmuje się, że Iwanowice zostały więc założone w epoce Piastów, po przyjęciu chrześcijaństwa przez jakiegoś bliżej nie znanego rycerza Iwana. Być może był nim syn Komesa Pawła z Końskiego, z rodu Odrowążów, kasztelan kaliski w latach 1212-1225.
Iwanowice od samego początku były dobrami rycerskimi dziedzicznymi, w wieku XIV należały już do rodu Poraitów – Różyców herbu Poraj czyli Róża.
W 1416r. właścicielem Iwanowic jest Jan chorąży sieradzki, który odtąd pisze się „Gruszczyński” z Iwanowic i Sarn. Jan z małżeństwa z Małgorzatą z Naramic pozostawił pięciu synów w tym urodzonego w 1405r. w Iwanowicach Jana Gruszczyńskiego arcybiskupa gnieźnieńskiego, prymasa Polski i kanclerza.
Jan Gruszczyński był sekretarzem króla Władysława Warneńczyka, oraz jego następcy Kazimierza Jagiellończyka. I to właśnie decyzją króla Kazimierza Jagiellończka biskup kujawski Jan w latach 1455-1456 negocjował z zakonem krzyżackim wydanie Polsce zamku w Malborku. Negocjacje zakończyły się sukcesem. I tak 8 czerwca 1457r. biskup Jan Gruszczyński towarzyszył królowi Polski w triumfalnym wjeździe na zamek malborski.
W kwietniu 1464r. na żądanie króla Jan Gruszczyński został mianowany arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem. Na tym stanowisku pozostał do śmierci w 1473r. Zmarł w Krakowie dokąd przybył na wezwanie króla. Jego bracia Bartłomiej i Mikołaj zamiast do Gniezna, jak należało, po cichu, w nocy, wywieźli zwłoki Jana z Krakowa do rodzinnych Iwanowic, gdzie pochowali w podziemiach kościoła iwanowickiego.
Bartłomiej Gruszczyński, podkomorzy sieradzki, brat Jana, będąc dziedzicem Iwanowic wystarał się u króla Kazimierza Jagiellończyka ok.1460 roku o nadanie Iwanowicom tytułu miasta na prawie magdeburskim wraz z przywilejem 1 targu w tygodniu i 1 jarmarku w roku. Iwanowice stały się 54 miastem w Wielkopolsce. Bartłomiej przeprowadził reorganizacje wsi która stała się miastem, założył wzorem innych miast rynek, centrum miasta, sprowadził pierwszych rzemieślników i kramarzy. Najprawdopodobniej sama nazwa pobliskiej Niemieckiej Wsi powstała za czasów Bartłomieja, który sprowadzał także do miasta niemieckich osadników-rolników, wydzielając im część gruntów do zagospodarowania.
KALENDARIUM ŻYCIA O. AUGUSTYNA KORDECKIEGO
16.11.1603 r. – w Iwanowicach koło Kalisza, w rodzinie Marcina i Doroty Kordeckich przychodzi na świat przyszły obrońca Jasnej Góry
16.11.1603 r. – zostaje ochrzczony jako Klemens przez plebana Urbana Osjakowiusza w kościele w Iwanowicach
1610 r – pobiera nauki w miejscowej szkole parafialnej 1621 r- Odbywa trzyletnie studia filozoficzne w Kolegium Jezuickim w Kaliszu; potem przez cztery lata studiuje teologię w Kolegium Jezuickim w Poznaniu;
19.03.1633 r. – w Uroczystość św. Józefa na Jasnej Górze przywdziewa habit zakonny, rozpoczynając tym samym roczny nowicjat. Przyjmuje imię Augustyn na cześć św. Augustyna (354-430), na którego naukach oparto regułę paulińską
15.04.1634 r. – w Gnieźnie biskup Jan z Zalesia Baykowski udziela Augustynowi święceń diakonatu;
10.06.1634 r. – z rąk prymasa Jana Wężyka otrzymuje święcenia kapłańskie;
12.1635 r. – obejmuje obowiązki wykładowcy humaniorów na Jasnej Górze;
10.05.1650 r. – wybrany zostaje pierwszym definitorem prowincji i po raz drugi przeorem Jasnej Góry;
18.11.1655 r. – wojska szwedzkie rozpoczynają oblężenie Jasnej Góry. Przeor Kordecki odprawia Mszę św. a później urządza procesję wzdłuż murów jasnogórskich z Najświętszym Sakramentem;
27.12.1655 r. – po krwawych i wyczerpujących walkach Szwedzi rezygnują z dalszych ataków; 29.01.1656 r. – Generał Müller wraz z wojskiem ponownie próbują przez zaskoczenie zdobyć Jasną Górę;
04.02.1656 r. – wojska szwedzkie pod dowództwem gen. Wrzesowicza próbują zmusić przeora Kordeckiego do poddania Jasnej Góry;
09.04.1656 r. – Gen. Wrzesowicz otacza Jasną Górę, a nic nie wskórawszy żąda od przeora kontrybucji. Przeor Kordecki odmawia, a oblegający żołnierze wycofują się;
1657 r. – Król Jan Kazimierz z wdzięczności za obronę Jasnej Góry ofiaruje Ojcu Kordeckiemu wieczny przeorat, a także godność biskupią, której nie przyjmuje;
07.04.1671 r. – zostaje Prowincjałem Polskim; – Dzięki przeorowi Kordeckiemu w Sali Rycerskiej powstaje zapis malarski historii Jasnej Góry;
20.03.1673 r. – O. Augustyn Kordecki umiera w klasztorze w Wieruszowie;
1704 r. – szczątki bohaterskiego przeora przeniesiono do krypty pod kaplicą Cudownego Obrazu;
16.11.1603 r. – w Iwanowicach koło Kalisza, w rodzinie Marcina i Doroty Kordeckich przychodzi na świat przyszły obrońca Jasnej Góry
16.11.1603 r. – zostaje ochrzczony jako Klemens przez plebana Urbana Osjakowiusza w kościele w Iwanowicach
1610 r – pobiera nauki w miejscowej szkole parafialnej 1621 r- Odbywa trzyletnie studia filozoficzne w Kolegium Jezuickim w Kaliszu; potem przez cztery lata studiuje teologię w Kolegium Jezuickim w Poznaniu;
19.03.1633 r. – w Uroczystość św. Józefa na Jasnej Górze przywdziewa habit zakonny, rozpoczynając tym samym roczny nowicjat. Przyjmuje imię Augustyn na cześć św. Augustyna (354-430), na którego naukach oparto regułę paulińską
15.04.1634 r. – w Gnieźnie biskup Jan z Zalesia Baykowski udziela Augustynowi święceń diakonatu;
10.06.1634 r. – z rąk prymasa Jana Wężyka otrzymuje święcenia kapłańskie;
12.1635 r. – obejmuje obowiązki wykładowcy humaniorów na Jasnej Górze;
10.05.1650 r. – wybrany zostaje pierwszym definitorem prowincji i po raz drugi przeorem Jasnej Góry;
18.11.1655 r. – wojska szwedzkie rozpoczynają oblężenie Jasnej Góry. Przeor Kordecki odprawia Mszę św. a później urządza procesję wzdłuż murów jasnogórskich z Najświętszym Sakramentem;
27.12.1655 r. – po krwawych i wyczerpujących walkach Szwedzi rezygnują z dalszych ataków; 29.01.1656 r. – Generał Müller wraz z wojskiem ponownie próbują przez zaskoczenie zdobyć Jasną Górę;
04.02.1656 r. – wojska szwedzkie pod dowództwem gen. Wrzesowicza próbują zmusić przeora Kordeckiego do poddania Jasnej Góry;
09.04.1656 r. – Gen. Wrzesowicz otacza Jasną Górę, a nic nie wskórawszy żąda od przeora kontrybucji. Przeor Kordecki odmawia, a oblegający żołnierze wycofują się;
1657 r. – Król Jan Kazimierz z wdzięczności za obronę Jasnej Góry ofiaruje Ojcu Kordeckiemu wieczny przeorat, a także godność biskupią, której nie przyjmuje;
07.04.1671 r. – zostaje Prowincjałem Polskim; – Dzięki przeorowi Kordeckiemu w Sali Rycerskiej powstaje zapis malarski historii Jasnej Góry;
20.03.1673 r. – O. Augustyn Kordecki umiera w klasztorze w Wieruszowie;
1704 r. – szczątki bohaterskiego przeora przeniesiono do krypty pod kaplicą Cudownego Obrazu;
Nikodem Gałczyński
Nikodem Gałczyński urodzi się w 1839r właściciel folwarku Niemiecka Wieś i dziedzic wsi Iwanowice. Ożenił się z Marią z Głoskowskich, z która miał 6 synów i 6 córek. Pierwszy Prezes Iwanowickiego Stowarzyszenia Ogniowego w Iwanowicach. Brat stryjeczny urodzonego w 1905 Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego znanego polskiego poety i satyryka oraz wuj Marii Dąbrowskiej, kaliskiej pisarki, autorki „Nocy i Dni”, gdzie wspomina także o swoim „wujku z Iwanowic”. Zmarł w wieku 62 lat 21 listopada 1901r. w Iwanowicach i tu też jest pochowany. Jak wspominał w mowie pogrzebowej do iwanowickiej społeczności ks.A.Christoph „Ś.p Nikodem -Wasz dziedzic oddaje Wam, włościanie tą ziemię. To spuścizna po Waszym panu. Szanujcie ja i uprawiajcie. Jak on troskał się i krzątał wokół niej-użyźniajcie ją i kochajcie, bo to pamiątka po dziedzicu Waszym”.
Julian Milke
Julian Milke, na zdjęciu ze swoją rodziną, właściciel majątku Chojno, dziedzic Chojna. Pierwszy Naczelnik i Dyrektor Drużyny Ogniowej w Iwanowicach od 1899r do 1925r , a także w 1900r. Prezes tejże Drużyny Ogniowej.
Julian Milke, na zdjęciu ze swoją rodziną, właściciel majątku Chojno, dziedzic Chojna. Pierwszy Naczelnik i Dyrektor Drużyny Ogniowej w Iwanowicach od 1899r do 1925r , a także w 1900r. Prezes tejże Drużyny Ogniowej.
OSP w Iwanowicach
26 czerwca 1896r to data wyjątkowa dla mieszkańców Iwanowic. W tym właśnie dniu mieszkańcy osady Iwanowice na ogólnym zebraniu wyłonili Komitet Założycielski Stowarzyszenia Straży Ogniowej w Iwanowicach. Możemy się o tym przekonać czytając „Gazetę Kaliską” z 18(30) grudnia 1896r. „Mała ta osada nie obfituje w nowości jedno tylko godne jest zaznaczenia, że inteligencja miejscowa usilnie się krząta około zorganizowania straży ogniowej ochotniczej. Na czele tejże stanie miejscowy nauczyciel p. Teofil Szedel, przy pomocy pana Jana Piekarskiego, wójta miejscowego a także p. Ignacego Kuczamer. Sikawkę miejską już mają, również drabki, pochodnie, hełmy, te ostatnie miejscowego wyrobu bardzo dobrze odrobione i niczym nie różniące się od hełmów toporników kaliskich”
Starania o zalegalizowanie przez władze carskie straży trwało wiele miesięcy. 6 czerwca 1897r. udało się wreszcie zarejestrować Stowarzyszenie Straży Ogniowej Iwanowice. W najstarszym zachowanym w archiwum OSP Iwanowice dokumencie pod nazwą „Księga uchwał ogólnych zebrań Straży Ogniowej i postanowień Zarządu Stowarzyszenia założona w 1899 r.”, znajduje się pierwszy protokół spisany w całości w języku rosyjskim. W jego tłumaczeniu czytamy: ”Działo się w Urzędzie Gminy Iwanowice 23 dnia miesiąca maja 1899 roku. Na podstawie zalecenia Pana Naczelnika Kaliskiego Okręgu z dnia 3 maja tegoż roku (oświadczenie Nr 4754), w oparciu o zalecenie Pana Gubernatora Kaliskiego z 26 kwietnia tegoż roku (oświadczenie Nr 1237) dotyczące zezwolenia na przystąpienie do Iwanowickiego Towarzystwa Ogniowego, było zwołane zebranie ogólne, przy pomocy zawezwań z 16 maja tegoż roku, na które z liczby 48 osób mających prawo głosu, stawiło się 29 osób. Zebraniu ogólnemu, prezydujący Wójt Gminy Iwanowice, przedłożył wnioski(…), zebranie ogólne Iwanowickiego Towarzystwa Ogniowego postanowiło: 1. Wybrać przy pomocy głosowania Zarząd Towarzystwa, do którego wybrano na: Prezesa Zarządu: Nikodema Gałczyńskiego, członków Zarządu: Waleriana Piekarskiego, Józefa Elznerowicza, Naczelnika Drużyny (dyrektor): Juliana Milke, pomocnika Naczelnika (naczelnik): Teofila Szedel, zarządcę mienia Towarzystwa Ogniowego: Ignacego Kuczamera, członków Komisji Rewizyjnej: Edwarda Philippa, Tomasza Kurczbucha, Pawła Chałupkę, ich zastępców: Stanisława Węgrowskiego, Nepomucena Kabusa, Wojciecha Owsiaka. 2. Przejąć od mieszkańców wsi Iwanowice sprzęt ogniowy do dyspozycji drużyny, uporządkowany i sporządzić opis tegoż, (…) 6. Termin otwarcia działalności Towarzystwa Ogniowego wyznaczyć na 26 dzień tegoż miesiąca maja. (…) Prezydujący Wójt Gminy Iwanowice Piekarski”
W 1900 roku nowy zarząd Straży, uzyskał zgody i przystąpił do budowy remizy na placu, gdzie obecnie znajduje się pawilon GS. Budowę ukończono w 1904r. Remiza została zbudowana z drewna, posiadała 3 garaże i pomieszczenie na drobny sprzęt.
W okresie od powstania organizacji do pierwszej wojny światowej straż w Iwanowicach rozwijała się z rozmachem, cieszyła się dużym zainteresowaniem i poważaniem wśród społeczeństwa. W jej szeregi wstępowali najznakomitsi obywatele Iwanowic i okolicznych wsi. Możemy się o tym przekonać, śledząc choćby składy zarządów w owym okresie. Pierwszym prezesem był Nikodem Gałczyński – właściciel folwarku Niemiecka Wieś uważany jako „dziedzic Iwanowic”. Członkiem Zarządu w latach 1900 – 1917, a od roku 1917 prezesem był Józef Elznerowicz – właściciel resztówki folwarku Niemiecka Wieś jaka pozostała po jego parcelacji. Wieloletnim Dyrektorem Straży od samego jej początku był Julian Milke – właściciel majątku Chojno (dziedzic Chojna).
26 czerwca 1896r to data wyjątkowa dla mieszkańców Iwanowic. W tym właśnie dniu mieszkańcy osady Iwanowice na ogólnym zebraniu wyłonili Komitet Założycielski Stowarzyszenia Straży Ogniowej w Iwanowicach. Możemy się o tym przekonać czytając „Gazetę Kaliską” z 18(30) grudnia 1896r. „Mała ta osada nie obfituje w nowości jedno tylko godne jest zaznaczenia, że inteligencja miejscowa usilnie się krząta około zorganizowania straży ogniowej ochotniczej. Na czele tejże stanie miejscowy nauczyciel p. Teofil Szedel, przy pomocy pana Jana Piekarskiego, wójta miejscowego a także p. Ignacego Kuczamer. Sikawkę miejską już mają, również drabki, pochodnie, hełmy, te ostatnie miejscowego wyrobu bardzo dobrze odrobione i niczym nie różniące się od hełmów toporników kaliskich”
Starania o zalegalizowanie przez władze carskie straży trwało wiele miesięcy. 6 czerwca 1897r. udało się wreszcie zarejestrować Stowarzyszenie Straży Ogniowej Iwanowice. W najstarszym zachowanym w archiwum OSP Iwanowice dokumencie pod nazwą „Księga uchwał ogólnych zebrań Straży Ogniowej i postanowień Zarządu Stowarzyszenia założona w 1899 r.”, znajduje się pierwszy protokół spisany w całości w języku rosyjskim. W jego tłumaczeniu czytamy: ”Działo się w Urzędzie Gminy Iwanowice 23 dnia miesiąca maja 1899 roku. Na podstawie zalecenia Pana Naczelnika Kaliskiego Okręgu z dnia 3 maja tegoż roku (oświadczenie Nr 4754), w oparciu o zalecenie Pana Gubernatora Kaliskiego z 26 kwietnia tegoż roku (oświadczenie Nr 1237) dotyczące zezwolenia na przystąpienie do Iwanowickiego Towarzystwa Ogniowego, było zwołane zebranie ogólne, przy pomocy zawezwań z 16 maja tegoż roku, na które z liczby 48 osób mających prawo głosu, stawiło się 29 osób. Zebraniu ogólnemu, prezydujący Wójt Gminy Iwanowice, przedłożył wnioski(…), zebranie ogólne Iwanowickiego Towarzystwa Ogniowego postanowiło: 1. Wybrać przy pomocy głosowania Zarząd Towarzystwa, do którego wybrano na: Prezesa Zarządu: Nikodema Gałczyńskiego, członków Zarządu: Waleriana Piekarskiego, Józefa Elznerowicza, Naczelnika Drużyny (dyrektor): Juliana Milke, pomocnika Naczelnika (naczelnik): Teofila Szedel, zarządcę mienia Towarzystwa Ogniowego: Ignacego Kuczamera, członków Komisji Rewizyjnej: Edwarda Philippa, Tomasza Kurczbucha, Pawła Chałupkę, ich zastępców: Stanisława Węgrowskiego, Nepomucena Kabusa, Wojciecha Owsiaka. 2. Przejąć od mieszkańców wsi Iwanowice sprzęt ogniowy do dyspozycji drużyny, uporządkowany i sporządzić opis tegoż, (…) 6. Termin otwarcia działalności Towarzystwa Ogniowego wyznaczyć na 26 dzień tegoż miesiąca maja. (…) Prezydujący Wójt Gminy Iwanowice Piekarski”
W 1900 roku nowy zarząd Straży, uzyskał zgody i przystąpił do budowy remizy na placu, gdzie obecnie znajduje się pawilon GS. Budowę ukończono w 1904r. Remiza została zbudowana z drewna, posiadała 3 garaże i pomieszczenie na drobny sprzęt.
W okresie od powstania organizacji do pierwszej wojny światowej straż w Iwanowicach rozwijała się z rozmachem, cieszyła się dużym zainteresowaniem i poważaniem wśród społeczeństwa. W jej szeregi wstępowali najznakomitsi obywatele Iwanowic i okolicznych wsi. Możemy się o tym przekonać, śledząc choćby składy zarządów w owym okresie. Pierwszym prezesem był Nikodem Gałczyński – właściciel folwarku Niemiecka Wieś uważany jako „dziedzic Iwanowic”. Członkiem Zarządu w latach 1900 – 1917, a od roku 1917 prezesem był Józef Elznerowicz – właściciel resztówki folwarku Niemiecka Wieś jaka pozostała po jego parcelacji. Wieloletnim Dyrektorem Straży od samego jej początku był Julian Milke – właściciel majątku Chojno (dziedzic Chojna).
Orkiestra Dęta Iwanowice
Początki strażackiej orkiestry dętej w Iwanowicach sięgają roku 1900, o czym można przeczytać w zachowanych w archiwach straży dokumentach. „Działo się we wsi Iwanowice 30 dnia marca 1900 roku. Tegoż dnia było zwołane nadzwyczajne zebrania ogólne członków Iwanowickiego Towarzystwa Ogniowego, na które z liczby 76 osób mających prawo głosu, zjawiły się 54 osoby. W takimże komplecie obecnemu, ogólnemu zebraniu, pod przewodnictwem miejscowego Wójta Gminy, było przedstawione: – zgodnie ze staraniami Zarządu Towarzystwa (…)zezwolono Towarzystwu wykonać sztandar, jak również posiadać orkiestrę, i dlatego w związku z postanowieniem Iwanowickiego wiejsko-rzemieślniczego zgromadzenia zakupiono ze środków mieszkańców wsi Iwanowice instrumenty muzyczne, które przekazano kierownictwu Towarzystwa Ogniowego dla utworzenia takiejże orkiestry. (…)Przez Zarząd Towarzystwa zaproszony został kapelmistrz Iwan Dworzak, który zobowiązał się w ciągu roku wyuczyć muzyki wybranych członków drużyny.”
Początki strażackiej orkiestry dętej w Iwanowicach sięgają roku 1900, o czym można przeczytać w zachowanych w archiwach straży dokumentach. „Działo się we wsi Iwanowice 30 dnia marca 1900 roku. Tegoż dnia było zwołane nadzwyczajne zebrania ogólne członków Iwanowickiego Towarzystwa Ogniowego, na które z liczby 76 osób mających prawo głosu, zjawiły się 54 osoby. W takimże komplecie obecnemu, ogólnemu zebraniu, pod przewodnictwem miejscowego Wójta Gminy, było przedstawione: – zgodnie ze staraniami Zarządu Towarzystwa (…)zezwolono Towarzystwu wykonać sztandar, jak również posiadać orkiestrę, i dlatego w związku z postanowieniem Iwanowickiego wiejsko-rzemieślniczego zgromadzenia zakupiono ze środków mieszkańców wsi Iwanowice instrumenty muzyczne, które przekazano kierownictwu Towarzystwa Ogniowego dla utworzenia takiejże orkiestry. (…)Przez Zarząd Towarzystwa zaproszony został kapelmistrz Iwan Dworzak, który zobowiązał się w ciągu roku wyuczyć muzyki wybranych członków drużyny.”
Szkoła w Iwanowicach
Szkoła w Iwanowicach została założona przez rząd pruski po rozbiorach Polski w miejsce dawniejszej szkoły parafialnej. Dziedzic miejscowy zobowiązał się dostarczać szkole opał (drewno), które z czasem po wycięciu lasów i rozparcelowaniu majątku Iwanowice zamieniono na składkę pieniężną pobieraną od właścicieli parceli. Do 1900 roku szkoła nie miała swojego budynku. Lekcje odbywały się w wynajętym pomieszczeniu co kilka lat w innym miejscu. Dopiero w 1900 roku nabyto dom z ogródkiem, który jednak spłonął w 1904 roku w czasie wielkiego pożaru w Iwanowicach, a na jego miejsce wybudowano nowy budynek.
Szkoła w Iwanowicach została założona przez rząd pruski po rozbiorach Polski w miejsce dawniejszej szkoły parafialnej. Dziedzic miejscowy zobowiązał się dostarczać szkole opał (drewno), które z czasem po wycięciu lasów i rozparcelowaniu majątku Iwanowice zamieniono na składkę pieniężną pobieraną od właścicieli parceli. Do 1900 roku szkoła nie miała swojego budynku. Lekcje odbywały się w wynajętym pomieszczeniu co kilka lat w innym miejscu. Dopiero w 1900 roku nabyto dom z ogródkiem, który jednak spłonął w 1904 roku w czasie wielkiego pożaru w Iwanowicach, a na jego miejsce wybudowano nowy budynek.
W roku 1937 rozpoczęto starania o wybudowanie nowego budynku szkoły. Został utworzony Komitet Szkolny z wójtem – Wacławem Jankowskim na czele. Poświęcenie kamienia węgielnego pod szkołę odbyło się w czasie uroczystości odsłonięcia pomnika ku czci Ojca Przeora Augustyna Kordeckiego w dniu 30 października 1938 roku. W obecności licznych dostojników i rzesz społeczeństwa został dokonany akt poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę pomnika – szkoły III stopnia im. Ks. Augustyna Kordeckiego. Akt poświęcenia dokonał Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup Karol Radoński. W uroczystości uczestniczyli: Marszałek Polski Edward Rydz-Śmigły, Prymas Polski Ksiądz Kardynał August Hlond, Prezydent miasta Kalisza Ignacy Bujnicki, Minister Komunikacji pułkownik J. Ulrych. Kierownikiem szkoły był wówczas Stanisław Osadnik.
